مقاله قاعده غرور و غرر

معرفی مقاله تحقیقاتی فقهی حقوقی بررسی قاعده غرور و غرر

در این مقاله بحث با بررسی قاعده غرور آغاز می شود. سپس به معرفی تدلیس پرداخته می شود. مستند قاعده غرور، ضامن بودن آمر، قاعده غرر و در نهایت مستند قاعده دیگر مطالب این تحقیق را شامل می شود.

بخشهایی از متن مقاله

مغرور و غریر یعنی: او را نیرنگ داد و به باطل تطمیعش کرد او هم نیرنگ را پذیرفت و گول خورد و غافل شد. در المنجد: هر کس خدعه را بپذیرد پس مغرور است. در مفردات گفته شده: غَرَرتُ فلاناً یعنی به او نیزنگ ریختم و به آنچه می خواستم از او رسیدم. و غِرَّه ناآگاهی و غفلتی است که در بیداری اتفاق می افتد و اصل آن از غُرّ است که در چیزی آشکار می شود. و از همین ماده است غِرّه الفَرَس و الغُرور. هر چیزی انسان را فریب دهد من جمله مال و جاه و شهوت و شیطان و... گاه آن را به شیطان تفسیر کرده اند چون شیطان خبیث ترین فریب دهندگان است و گاه به دنیا تفسیر شده چون گفته شده: دنیا می فریبد و ضرر می زند و می گذرد.

و غَرَر خطر است و از غَرّ گرفته شده و از بیع غرر نهی شده است. در صحاح می خوانیم: رجلٌ غَرٌّ و غَریرٌ یعنی بدون تجربه... و غِرّه غفلت است و غارّ غافل است. و أَغَرَّهُ یعنی: او را به غفلت آوردم (او را با غفلت فریب دادم). إغتَرَّ بِالشَّیئ یعنی با آن چیز فریفتم. و غرر خطر است و پیامبر خدا(ص) از بیع غرر نهی فرمودند مانند بیع ماهی در آب.

غُرور چیزی از متاع دنیا است که به وسیله آن می فریبند. غَرَّه یغُرّهُ غُروراً یعنی به او خدعه کرد.

مستند قاعده غرور

گاهی برای اثبات این قاعده به این گفته مشهور بین فقها استدلال می شود: مغرور به کسی که فریبش داده برمی گردد. اما این جمله در کتب معتبر ذکر نشده است و شهرت آن در زبان فقها حجیتش را ثابت نمی کند. شاید هم این قاعده از روایات واصله ای به دست آمده باشد که در مواردی که غرور به آن صدق می کند صادر شده اند.

گاهی به وجود اجماع به رجوع مغرور به غارّ (فریب دهنده) به مقدار ضرری که غارّ به او تحمیل کرده و استناد فقها به قاعده در ابواب مختلف استدلال می شود و ارسال آن از جمله ارسال مسلمات است. از آنجا که جدا احتمال دارد مجمعین بر این جمله و دیگر مدارک اعتماد کرده باشند. پس اتفاق آنها از اجماع مصطلحی که کاشف از قول معصوم است نمی باشد.

گاهی نیز استدلال می شود به ادله ای که در موارد خاص وارد شده است که عبارت از اخباری هستند که به رجوع مغرور به غارّ دلالت می کنند مانند بیع فضولی و مانندآنجاکه در زن عیبی باشد یا مانند رجوع محکوم علیه به شاهد دروغ و مانند مهمانی دادن با مال دیگری و مانند آنجا که خیاط بگوید پارچه برای پیراهن کافی است و بعد از قیچی کردن کشف شود کافی نبوده. ...

قاعده غرر

از آنچه در قاعده غرور گذشت معلوم می شود که غرر خطر است و اسم از تغریر می باشد که معنای آن در معرض هلاکت قرار دادن است. و غرر تفسیر شده به آنچه ظاهری دارد که مشتری را می فریبد و باطنش مجهول است مثل فروش ماهی در آب. پس بیع غرری آن است که مبیع یا ثمن در موضع خطر باشد یعنی موضعی که در آن احتمال عرفی و عادی تلف باشد و در آن یا عوضش خطر باشد. بیشتر این موارد سه گونه است: اول عدم اطمینان به ممکن بودن تسلیم. دوم عدم اطمینان به تحقق وجود آن مثل بیع حمل (جنین داخل شکم حیوان مثل گوساله و بزغاله و...). سوم اینکه خطر به خاطر جهل به اندازه عوضین یا جنس آن یا وصف آن باشد...

عناوین مطالب مقاله

قاعده غرور

مستند قاعده غرور

ضامن بودن آمر

قاعده غرر

مستند قاعده