تحقیق بررسی رویکرد علمی-جامعه شناختی جلال آل احمد به مسائل اجتماعی

این تحقیق در نظر دارد در فضای اندیشه و آثار یکی از مطرح ترین و با نفوذترین روشنفکران دوره اخیر حیات اجتماعی ایران یعنی جلال آل احمد کنکاش کرده و مقولات جامعه شناختی موجود در آثارش را شناخته و مدون سازد .

بیان واقعیتها از طرق تحلیل محتوای آثار نویسندگان علیرغم منزلت و پایگاه والای اجتماعی آنها بسیار مهم و در خور اعتنای جدی است ، در این راستا نقد و بررسی آراء اجتماعی آل احمد که در یکی از برهه های تاریخ معاصر ایران از ارج و اهمیتی برخوردار بوده از این مقوله مستثنی نیست .

با اینکه آل احمد را روشنفکر و از آگاهان اجتماعی درجه اول فرض کرده اند ، این تحقیق بر آن است تا پاسخی برای این پرسش بیابد که آیا آل احمد رویکردی علمی جامعه شناختی به مسائل اجتماعی داشته است ؟

بیان مساله

این تحقیق در نظر دارد با بررسی و تدقیق در آثار جلال آل احمد دیدگاه های اجتماعی سیاسی و فرهنگی این نویسنده معاصر را تشریح کرده و بنیانهای جامعه شناختی آنرا ارائه کند . از آنجا که دوران حیات وی ، دوران کشاکش های سیاسی اجتماعی و زمینه ساز تغییر و تحولات دهه اخیر ایران است و آل احمد نویسنده ای مبارز و پرشور بوده که از جامعه معاصر خویش به طرق متفاوت تاثیر پذیرفته است ، شناخت این چهره ، شناخت جریانهای فکری و فرهنگی دوره ای از تاریخ اجتماعی معاصر ایران خواهد بود ، چرا که او نشانه بارز ، شاخص و پرچمدار نسلی از جوانان این سرزمین است . همانطور که در تاریخچه مطالعاتی آمده است ، افراد زیادی از جمله سیمین دانشور شمس آل احمد عبدالعلی دستغیب ، رضا براهنی و ... آثارآل احمد را مورد بررسی قرار داده اند ولی هر یک از زاویه دیدی خاص به قسمی از آثار وی پرداخته اند ولی هیچیک کل آثار آل احمد را از نظر جامعه شناختی مورد بررسی قرار نداده است ، لذا ضرورت این تحقیق احساس می شود . با توجه به آنچه گذشت بدلیل حساسیتهای دوره تاریخی مذکور و نگرش اجتماعی آل احمد ، جستجو جهت یافتن دیدگاه و تخیل جامعه شناختی در آثار وی بس ارزشمند و همچون یک مساله قابل طرح در جامعه شناسی می باشد .

...

ایستائی شناسی در اندیشه جلال آل احمد

با توجه به اندیشه ی بزرگان جامعه شناسی هدف محقق در قلمرو ایستائی شناسی پاسخگویی به این سوالات است که آل احمد در جستار ایستایی شناسی چه مسائلی را مورد توجه قرار می دهد ؟ آیا او به انسان کنشگر یا به عبارتی تفسیر کننده اشاره می کند؟ آیا او جامعه را در شکل گیری انسان کنشگر موثر می داند ؟ می توان در آثار آل احمد از جامعه نمادی ونانمادی سخن گفت ؟ آیا آل احمد به مفهوم خویشتن خویش اشاره کرده است ؟ او چگونه مبحث از خود رهاییو نظام کنشی را مطرح می کند ؟

مسائل فوق را تحت سه عنوان به نام : جامعه شناسی سیاسی ، جامعه شناسی اقتصادی و جامعه شناسی روستایی پی می گیریم و در پایان هر بخش نتیجه گیری کلی از آن ها ارائه می شود که هم ضمن ارائه مطالب و هم در پایان مبحث سوالات فوق را جستجو می کنیم.

جامعه شناسی سیاسی جلال آل احمد

جلال آل احمد در مقطعی می زیست و روالی را برای ارائه کارهایش برگزیده بود که برای رسانیدن پیام و وانهادن بار مسئولیت از دوش به اجبار در زیر لواها و لفافه های مختلف می نوشت .گاهی به صورت داستان ، گاهی به صورت نقد و گاهی سفر نامه . پیامهای او در داستان هایش ، گاهی آن وضوح و سرراستی مقالات را ندارد و بسیاری از آن ها هنوز هم بر خوانندگان کنگ و مبهم است . البته می دانیم که زمینه ی تمامی نوشته های جلال ، سیاست است و او هر چه نوشت متاثر از سیاست روز نوشت و چون چاپ و پخش کرد ، موثر در سیاست روز شد .

...

بررسی جامعه شناختی و انسان شناختی در آثار جلال آل احمد

فهرست مطالب

مقدمات و کلیات

فصل اول

تاریخچه مطالعاتی

بیان مساله

چارچوب نظری

نظریه هربرت بلومر

پرسشهای پژوهش

اهداف مطالعاتی

حدود مطالعاتی

اهمیت مطالعاتی

تعریف مفاهیم و اصطلاحات

جامعه شناسی

جامعه شناسی دین

روش شناسی

ایستایی شناسی اجتماعی

جامعه شناسی ادبیات

پویایی شناسی

تغییر و تحول اجتماعی

کارگزاران تغییر

جهان اعیان

کنش پیوسته

نظام روانشناختی یا از خود رهایی

نظام کنشی

واکنش گردگشتی

واکنش پیوسته

انسان سالم و انسان نا سالم

مفهوم Me

مفهوم I

مفهوم خود یا self

جامعه نمادی و نا نمادی

فصل دوم

مرور متون مطالعاتی

مرور متون مطالعاتی

چند مورد از ویژگی های جلال آل احمد

فصل سوم

روش تحقیق

مدخل

رسش تحقیق

طرح تحقیق

فن تحقیق

طرح تحلیلی

طرح اجرایی

فصل چهارم

گرد آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات

گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات

شرایط عینی و ذهنی

جستارهای بنیادی جامعه شناسی

الف- دیدگاه هستی شناختی در برخی تئوریهای جامعه شناسان غربی

دیدگاه ساختی و کارکرد گرایی ( امیل دورکیم ، تالکوت پارسنز )

دیدگاه تضادگرائی (کارل مارکس )

دیدگاه تفهمی ( ماکس وبر)

هستی شناسی در دیدگاه کنش متقابل گرایی نمادی (هربرت بلومر)

دین و امور خدایی در آثار جلال آل احمد

انسان در اندیشۀ آل احمد

اجزاء و مفاهیم اصلی معرفت شناسی و روش شناسی

ب- دیدگاه روش شناسی و معرفت شناختی در برخی تئوریهای جامعه شناسان غربی: (دورکیم، پارسنز، مارکس، وبر، بلومر)

دیدگاه ساختی و کارکردگرایی (امیل دورکیم، تالکوت پارسنز)

نظریه جامعه شناختی شناخت از نظر دورکیم شامل سه قضیه است:

دیدگاه تفهمی (ماکس وبر)

دیدگاه متقابل گرایی نمادی ( هربرت بلومر)

روش شناسی و معرفت شناسی از دیدگاه جلال آل احمد

اجزاء مفاهیم اصلی (( ایستایی شناسی اجتماعی ))

دیدگاه ساختی و کارکرد گرائی ( دورکیم ، پارسنز )

دیدگاه تضادگرائی ( کارل مارکس )

دیدگاه تفهمی ( وبر )

در تشابه این سه دیدگاه می توان گفت که :

کنش متقابل گرایی نمادی (هربرت بلومر )

ایستائی شناسی در اندیشه جلال آل احمد

جامعه شناسی سیاسی

جامعه شناسی اقتصادی

جامعه شناسی روستایی

اجزاء و مفاهیم اصلی پویایی شناسی اجتماعی

د دیدگاه پویایی شناسی اجتماعی در برخی تئوریهای جامعه شناسان غربی: (دورکیم، پارسنز، مارکس، وبر، بلومر)

دیدگاه ساختی و کارکرد گرائی (دورکیم، پارسنز)

دیدگاه تضادگرائی (کارل مارکس)

دیدگاه تفهمی (ماکس وبر)

کنش متقابل گرائی نمادی (هربرت بلومر)

شرایط تغییر از نظر جلال آل احمد

مراحل تغییر از نظر جلال آل احمد

کارگزاران تغییر در اندیشه جلال آل احمد

اما جلال آل احمد چه گروه هایی را عامل تغییر معرفی می کند ؟

تحلیل تکنیکی و تئوریکی

فصل پنجم

استنتاج و توصیه ها

نتایج تحقیق

انسان در افکار آل احمد

پیشنهادات

ضمائم

زندگینامه جلال آل احمد

سالشمار جلال آل احمد

آثار جلال آل احمد

تمامی منابع بصورت پاورقی آورده شده است